Het is tijd om in de spiegel van het sociaal domein te kijken

De wetgevingsoperatie is uitstekend verlopen; grote aantallen bezwaarschriften zijn uitgebleven, er hebben zich geen noemenswaardige klachten voorgedaan over de uitvoering en de uitvoerenden bij de gemeenten hebben zich de kennis van nieuwe regelingen in hoog tempo eigen gemaakt.

Grote verandering

De wetgevingsoperatie is echter slechts één aspect van de grote verandering. Andere aspecten zijn:

• de wijzigingen van het dienstverleningsmodel;
• de cultuurverandering van de uitvoering;
• de verbetering van de kwaliteit van zorg;
• de inzet van de middelen; en
• het vormgeven van de integraliteit van de uitvoering.

In 2014 zijn er vele beleidsplannen vol (over)geschreven met visies en missies, goede voornemens en te realiseren doelen in het sociaal domein. Het is overigens opmerkelijk te noemen dat een nulmeting bij de start van de verandering veelal niet heeft plaatsgevonden, waardoor het succes van de verandering niet altijd optimaal is te meten.

Gezamenlijk in de spiegel kijken

Nu 3 jaar later is het tijd om gezamenlijk in de spiegel te kijken en ons af te vragen of de doelen en de veranderingen zijn gerealiseerd. En of de burger de vele veranderingen als een verbetering heeft ervaren.

Het is tijd om de thermometer in het sociaal domein te steken en ons af te vragen: Wat hebben de decentralisaties (voor de burger) opgeleverd? Vinden we dat we de doelen hebben gerealiseerd? Is er een noodzaak tot bijstelling/heroverweging of moeten we vaststellen dat we op een aantal beleidsterreinen van het sociaal domein de verkeerde (of de goede) weg zijn ingeslagen?

Er is geen plaats voor een afrekening, dat moeten we ook niet willen. Maar er zou wel plaats moeten zijn voor een kritische spiegeling met daarbij de volgende vraag: wat kunnen we leren van de transitie en wat kunnen we in de toekomst veranderen om het resultaat van de decentralisaties te optimaliseren?

Thermometeren sociaal domein

Bij het ‘thermometeren’ van het sociaal domein moeten we voorkomen dat we stukken, rapporten en overleggen creëren die alleen het bureaucratisch circus van het publieke domein ondersteunen en geen resultaten opleveren voor de uitvoering. Het is belangrijk om de spiegeling praktisch in te richten. Alle partijen (burgers , bestuurders en uitvoerenden) in het sociaal domein moeten de ruimte krijgen om hun mening, gevoelens en gedachten in een vertrouwde omgeving te etaleren. Dit is nodig om tot duidelijke en inzichtelijke aanbevelingen voor de (nabije) toekomst te komen.

Een korte, krachtige evaluatie van het sociaal domein is op zijn plaats. Al was het alleen maar om inzicht te verkrijgen in de wijze waarop aanwezige noden van de burger op een effectieve en efficiënte wijze kunnen en worden opgelost.

Ray Geerling, adviseur sociaal domein